จิตตคฤหบดี
เอตทัคคะในฝ่ายผู้เป็นธรรมถึก
      “ จิตตคฤหบดี ” เกิดในสกุลเศรษฐี ที่เมืองมัจฉิกสัณฑะ แคว้นมคธ เมื่อบิดาล่วงลับไปแล้ว เขาได้รับแต่งตั้งให้ดำรงแหน่งเศรษฐีในเมืองนั้นแทนบิดา
สร้างวัดอัมพาตการาม

    สมัยนั้น พระมหานามผู้เป็นพระภิกษุองค์หนึ่งในกลุ่มพระปัญจวัคคีย์ ได้ไปที่เมืองมัจฉิกสัณฑะ จิตตคฤบดีเห็นปฏิปทาอิริยาบทของท่านสงบเสงี่ยมเรียบร้อยจึงเกิดศรัทธาเลื่อมใส รับบาตรของพระเถระแล้วนิมนต์มายังเรือนของตนถวายภัตตาหารให้ท่านเสร็จแล้ว นิมนต์ท่านไปยังสวนของตนชื่ออัมพาตกะได้ถวายสวนนั้น สร้างกุฏีถวายเป็นสังฆารามชื่อ “ อัมพาตการาม ” นิมนต์ให้ท่านอยู่จำพรรษา ณ ที่นั้น และอาราธนาให้ท่านไปรับอาหารบิณฑบาตที่เรือนของตนทุกวัน พระเถระได้แสดงธรรมโปรด ตามสมควรแก่อุปนิสัยของท่านจิตตคฤหบดี และในไม่ช้าท่านก็ได้บรรลุพระอนาคามี

    เนื่องจากท่านจิตตคฤหบดี มิได้เข้าเฝ้ากราบถวายบังคมพระบรมศาสดาเป็นเวาลานานแล้ว จึงคิดที่จะไปเข้าเฝ้าพระบรมศาสดา ได้ป่าวประกาศแก่ชนชาวเมืองมัจฉิกาสัณฑะว่า “ ผู้ประสงค์จะร่วมเดินทางไปเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้ากับเรา ก็จงเตรียมเภสัชทั้งหลาย มีน้ำมัน น้ำผึ้ง น้ำอ้อย และของเคี้ยวของฉันเป็นต้น ให้พร้อมแล้วร่วมเดินทางไปกัน ” ได้มีประชาชนเป็นจำนวนมากประมาณ ๒,๐๐๐ คน ร่วมเดินทางไปกับท่านจิตตคฤหบดี


เชี่ยวชาญในการแสดงธรรม

    จิตตคฤหบดี เมื่อเดินทางมาถึงพระอารามแล้วพาบริษัทบริวารที่ติดตามมาด้วยเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ได้ถวายทานแด่พระพุทธองค์และพระภิกษุสงฆ์ตลอดระยะเวลาครึ่งเดือน วัตถุทานทั้งหลายที่นำมาจากบ้านเรือนของตนและของประชาชนที่ติดตัวมา ก็หมดไปเพียงเล็กน้อยเท่านั้น ยังคงหลืออีกมากกว่าครึ้ง ก่อนที่ท่านจิตตคฤหบดีพร้อมคณะ จะกราบทูลลาพระผู้มีพระภาคเจ้าเพื่อกลับสู่บ้านเมืองของตนได้น้อมถวายวัตถุทานเหล่านั้นทั้งหมดแก่พระภิกษุสงฆ์เพื่อประโยชน์แก่การบริโภคใช้สอย

    จิตตคฤหบดี เป็นผู้มีศรัทธาเลื่อมใสในพระรัตนตรัยอย่างมั่นคง ถึงพร้อมด้วยศีลและโภคะ มีอัธยาศัยเอื้อเฟื้อแก่คนทั่ว ๆ ไป สงเคราะห์บริษัทด้วยวัตถุและธรรมะ เป็นผู้ฉลาดในการแสดงธรรม

   ด้วยเหตุนี้ พระพุทธองค์จึงทรงยกย่องท่านในตำแหน่งเอตทัคคะ เป็นผู้เลิศกว่าอุบาสกทั้งหลาย ในฝ่าย ผู้เป็นธรรมถึก.