|
จักพรรณนาในข้อที่ ๔ ชื่อกาลิกบัพพะ ว่าด้วยกาลิกของᬀ⌎『Ďⴎᨎᐎ䤎✎∎Ď㈎┎ Ā㈎┎㐎Ďℎ㔎 吀Ѐ㜎ⴎ∀㈎✎Ď㈎┎㐎Ď ∀㈎ℎĎ㈎┎㐎Ď ⨀ㄎᔎᔎ㈎⬎Ď㈎┎㐎Ď
ยาวชีวิก ลำดับดังนี้ตามบุพพสิกขา แต่จะกล่าวยาวชีวิกก่อน เพื่อจัก䌀⬎䤎✎㐎ᤎ㐎ࠎऎㄎ∎䠎㈎∎ 䀀Ḏ⌎㈎『ࠎㄎĎĎ┎䠎㈎✎䌎⬎䤎Ḏ㐎⨎ᐎ㈎⌎Ď✎䠎㈎ᨎ㠎ḎḎ⨎㐎ĎȎ㈎⨎ㄎĎ⬎ᤎ䠎ⴎ∎⬎ᤎ㘎䠎
ยาเกิดแต่ต้นไม้ต้นห䤎㈎ 㘎䠎Ḏ⌎『Ḏ㠎ᜎ䀎ࠎ䤎㈎ᜎ⌎ⴎᤎ㠎ฎาตไว้เป็น䀀Ў䤎㈎䀎ᐎ㐎ℎ 唀 Ѐ㜎ⴎ⌀㈎Ď ᤀ䤎㌎ᴎ㈎ᐎ 䌀ᤎ ᰀ┎ ∀㈎䀀ᬎ䜎ᤎ嘀 ᜀㄎ䤎䀎Ď┎㜎ⴎᐎ䤎✎∎ 㜎䠎ⴎ✎䠎㈎
ยาวชีวิก
รากไม้เป็นยาที่ทรงอนุ㈎ᔎᤎㄎ䤎ᤎ㰀戀㸀 ⬀┎㐎ᜎ㨎ᜎᄎȀℎ㐎䤎ᤎ ⨀㐎㨎Ў䀎✎⌎ᄎ㰀⼀戀㸀 Ȁ㐎㰎戀㸀 ✀ࠎᄎ㳷⼀戀㸀
ว่านน้ำ วจตฺถ ว่านเปราะ อติวิส อุตพิด กฏฺกโรหิณี ข่า อุสีร แฝก 㰀戀㸀 ᜎ㨎ᜎℎ㠎ᔎ㨎ᔎĎᄎ㳷⼀戀㸀 䄀⬎䤎✎⬎ℎ㤎 䀀ᬎ䜎ᤎ 堀⨀㐎䠎 䌀䠎䄎ᔎ䠎⬎ㄎ✎⌎㈎Ď䀎ᘎ㈎䄎⬎䠎Ȏⴎ堀 ⨀㐎䠎
นั้นอย่างเดียวหาไม่ แม้ต้น และเปลือก และดอก และผลแห่งของ堀⨀㐎䠎ᤎㄎ䤎ᤎ Ā䜎䀎ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎㔎✎㐎Ďᐎ䤎✎∎
น้ำฝากเป็นยาที่ทรงอนุ㈎ᔎᤎㄎ䤎ᤎЀ㜎ⴎ㰎戀㸀 ᤀ㐎ℎ㨎ḎĎ⨎㈎䈎✎㰀⼀戀㸀 ᤀ䤎㌎ᴎ㈎ᐎ⨎『䀎ᐎ㈎
กุฏชกสาโว น้ำฝาดมูกมัน ปโตลกสาโว น้ำฝากกระดอมก็ว่า ขี้กาก็ว่า㰀戀㸀ᬀЎ㨎Ў✎Ď⨎㈎䈎✎㰀⼀戀㸀 ᤀ䤎㌎ᴎ㈎ᐎᨎⴎ⌎『䀎Ḏ䜎ᐎĎ䜎✎䠎㈎ Ȁ㔎䤎䀎⬎┎䜎ĎĎ䜎✎䠎㈎ 㰀戀㸀ᤀЎ㨎Ўℎ㈎┎Ď⨎㈎䈎✎㰎⼀戀㸀
น้ำฝาดกระถินพิมาน เป็น ๕ สิ่ง 㰀倀㸀☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 䌀ᨎ䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎ∎㈎ᜎ㔎䠎ᜎ⌎ⴎᤎ㠎ฎาตนั้น คือ นิมฺพปณฺณ ใบสะเดา กุฏช㰀戀㸀ᬀጎ㨎ጎᄎ 㰀⼀戀㸀䌀ᨎℎ㤎Ďℎㄎᤎ 㰀戀㸀ᬀ䈎ᔎ┎ᬎጎ㨎ጎᄎ㰀⼀戀㸀 䌀ᨎĎ⌎『ᐎⴎℎĎ䜎✎䠎㈎ Ȁ㔎䤎Ď㈎Ď䜎✎䠎㈎ 㰀戀㸀ᔀ㠎┎⨎㐎ᬎጎ㨎ጎᄎ㳷⼀戀㸀
ใบกะเพราก็ว่า แมงลักก็ว่า กปฺปาสิกปณฺณ ในฝ้าย เป็น ๕ สิ่ง ใช่䄀ᔎ䠎䌎ᨎ䄎⬎䠎Ȏⴎ唀 ⨀㐎䠎ᤎ㔎䤎ⴎ∎䠎㈎䀎ᐎ㔎∎✎Ď䜎⬎㈎䐎ℎ䠎 䄀ℎ䤎ᐎⴎĎ䄎┎『ᰎ┎䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ
แห่งของ ๕ สิ่งนี้ ก็เป็นยาวชีวิตด้วย 㰀倀㸀☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ᰀ┎䐎ℎ䤎ᜎ㔎䠎䀎ᬎ䜎ᤎ∎㈎ᜎ⌎ⴎᤎ㠎ฎาต คือ วิลค ลูกพิลังกาสา ปิปฺผลิ ดีปลี㰀戀㸀℀⌎㐎ࠎᄎ㰀⼀戀㸀 Ḁ⌎㐎Ď㰀戀㸀 ⬀⌎㔎ᔎĎ㔎㰀⼀戀㸀⨀ℎⴎ䐎ᜎ∎㰀戀㸀 ✀㐎䀎ᔎĎᄎ㰀⼀戀㸀 ⨀ℎⴎḎ㐎䀎Ď㰀戀㸀ⴀ㈎ℎ┎Ďᄎ㰀⼀戀㸀 ℀『Ȏ㈎ℎᬎ䤎ⴎℎ
โกผล ผลแห่งโกฐ เป็น ๗ สิ่ง 㰀倀㸀☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ∀㈎䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎ∎㈎ᜎ㔎䠎ᜎ⌎ⴎᤎ㠎ฎาตนั้น คือ หิงฺคุ ยางไม้ที่ไหลออกจากᔀ䤎ᤎ⬎㐎Ў㠎㰀戀㸀⬀㐎㨎Ў㠎ᔎ㠎 㰀⼀戀㸀∀㈎䐎ℎ䤎ᜎ㔎䠎䀎Ȏ㈎䀎ⴎ㈎Ď䤎㈎ᤎ䄎┎『䌎ᨎ䄎⬎䠎ᔎ䤎ᤎ⬎㐎Ў㠎ℎ㈎䀎Ў㔎䠎∎✎ⴎⴎĎ
หิงฺคุสิปาฏิกา ยางที่เขาเอาใบหิงคุมาเคี่ยวออกก็ว่า และยางที่เขาเอา䌀ᨎ⬎㐎Ў㠎䀎∎✎ⴎⴎĎ䄎┎䤎✎䀎ࠎ㜎ⴎᐎ䤎✎∎Ȏⴎⴎ㜎䠎ᤎĎ䜎✎䠎㈎㰀戀㸀 ᔀĎ㨎Ďᄎ㰀⼀戀㸀∀㈎ⴎㄎᤎ䐎⬎┎ⴎⴎĎ䄎ᔎ䠎
ยอดไม้ ตกฺกปตฺติ ยางอันไหลออกแต่ใบไม้ ตกฺกปณฺณิ ยางไม้เขาคั่ว
ใบไม้ไหลออกก็ว่า ยางไม้อันไหลออกจากก้านก็ว่า สชฺชุลส กำยาน䀀ᬎ䜎ᤎ 圀 ⨀㐎䠎
เกลือที่ทรงอนุ㈎ᔎᤎㄎ䤎ᤎ Ѐ㜎ⴎ ⨀㈎ℎ㠎ᜎ㨎ᜎ㐎Ďᄎ 䀀Ď┎㜎ⴎ䀎Ď㐎ᐎᐎ䤎✎∎ᤎ䤎㌎䀎Ў䜎ℎ
ริมทะเล กาฬโลณ เกลือดำ สินฺธว เกลือสินเธาว์ ท่านว่าเกลือเกิด⌀㐎ℎ㤎䀎Ȏ㈎ ⨀㔎Ȏ㈎✎ ⴀ㠎Ḏ㨎㐎ᜎᄎ 䀀Ď┎㜎ⴎᜎ㌎ᐎ䤎✎∎ᐎ㐎ᤎᴎ㠎䠎ᤎ ᜀ㔎䠎䀎Ў䜎ℎ䄎ᔎĎȎ㘎䤎ᤎࠎ㈎Ď䄎ᰎ䠎ᤎᐎ㐎ᤎ
วิล เกลือวิเศษ ท่านว่าเกลือหุงด้วยสัมภาระทั้งปวง สีแดง 㰀倀㸀☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 Ā䜎䄎┎∎㈎ 嘀⨀㐎䠎 ℀㔎⌎㈎Ď䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ Ḁ⌎『ⴎЎ䰎ᜎ⌎ⴎᤎ㠎ฎาตชี้ชื่อดังนี้䄀┎䤎✎ ᔀ䠎ⴎ䐎ᬎḎ⌎『ⴎЎ䰎ᬎ⌎㈎⌎ᘎᤎ㈎ࠎ『䄎⨎ᐎ┎ㄎĎ⤎ጎ『䄎⬎䠎⌎㈎Ď䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ
อันอื่น ซึ่งไม่มาในบาลีที่เป็นยาได้ จึ่งกล่าวบาลีว่า ยานิ วา ปน㨎
านิปิ อตฺถิ มูลานิ กสาวานิ ปณฺณานิ ผลานิ ชตูนิ โลณานิ䀀⨎㨎㈎ᤎ㐎 䀀ᤎ✎ Ȁ㈎ᜎᤎ㔎䀎∎ Ȁ㈎ᜎᤎ㔎∎ᔎ㨎ᘎᄎ ᰀ⌎ᤎ㨎ᔎ㐎 ᤀ䈀ᤎ㔎䀎∎ 䈀ᤎ㔎∎ᔎ㨎ᘎᄎ÷
ผรนฺติ. ความว่า หรือ รากไม้ น้ำฝาด ใบไม้ ผลไม้ ยางไม้ เกลือⴀㄎᤎ䌎ᐎ ⨀㐎䠎ⴎ㜎䠎ᤎ㘎䠎䐎ℎ䠎䐎ᐎ䤎ⴎⴎĎ㜎䠎ⴎ䌎ᤎᨎ㈎┎㔎∀䠎ⴎℎ䐎ℎ䠎䄎ᰎ䠎䐎ᬎ䀎Ḏ㜎䠎ⴎ䀎ᬎ䜎ᤎȎⴎ䀎Ў㔎䤎∎✎
ในของเคี้ยว ย่อมไม่แผ่ไปเพื่อของกิน ในของกิน เป็นยาได้ มีอยู่Ѐ㜎ⴎ✎䠎㈎ ⌀㈎Ď䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎⴎㄎᤎⴎ㜎䠎ᤎ ᜀ㔎䠎䐎ℎ䠎⨎㌎䀎⌎䜎ࠎⴎ㈎⬎㈎⌎Ď㐎ࠎĎ㐎ᤎ䀎ᬎ䜎ᤎⴎ㈎⬎㈎⌎
โดยปกติของมนุษย์ในชนบทใดได้ รากไม้เป็นต้นนั้น ชื่อว่าเป็น䀀⨎ㄎ䌎ᤎᤎᨎᜎᤎㄎ䤎ᤎ ⬀ㄎ✎⌀㈎Ď䀀䠎㈎⬀ᤎ䠎ⴎ─㌎ᔎ䤎ᤎ䀀ᬎ┎㜎ⴎĎ᐀ⴎĎᰀ┎䀀ℎ┎䜎ᐎ
แป้ง ยาง แห่งต้นไม้เถาวัลย์ ต้นห䤎㈎ ⨀㐎䠎䌎ᐎ⨎㐎䠎⬎ᤎ㘎䠎Ď䜎ᐎ㔎 䄀┎『䀎Ď┎㜎ⴎ
สิ่งใดสิ่งหนึ่งก็ดี ซึ่งไม่มาในบาลี และไม่สำเร็จอาหารกิจของมนุษย์䌀ᤎᬎ⌎『䀎ᜎ⠎ᤎㄎ䤎ᤎ䘀 㜎䠎ⴎ✎䠎㈎䀎ᬎ䜎ᤎ䀎⨎ㄎ䌎ᤎᬎ⌎『䀎ᜎ⠎ᤎㄎ䤎ᤎ䘀 ᐀ㄎ⬎ㄎ✎Ď⌎『ᐎ㈎⤎䄎ᐎ
หัวกระดาษขาว รากตาล รากมะพร้าว ใบพลู ใบบัว ดอกบุนนาค᐀ⴎĎࠎ㌎ᬎ㈎ ─㤎Ďࠎㄎᤎᜎᤎ䰎 ─㤎ĎĎ⌎『✎㈎ᤎ 䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ 䀀ᬎ䜎ᤎ䀎⨎ㄎ䌎ᤎ⨎∎㈎ℎᬎ⌎『䀎ᜎ⠎ᤎ㔎䤎
⌀㈎Ď䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎᐎㄎĎ┎䠎㈎✎ℎ㈎ᤎ㔎䤎 㜎䠎ⴎ✎䠎㈎∎㈎✎㔎✎㐎Ď ⌀ㄎᨎᬎ⌎『䀎Ўᤎ䄎┎䤎✎䀎ℎ㜎䠎ⴎ䀎ࠎ䜎ᨎ䐎Ȏ䤎
ไม่สบาย อย่างใดอย่างหนึ่ง ฉันได้ตราบเท่าสิ้นชีพในกาลทั้งปวง ถ้าᜀ㌎⨎ㄎᤎᤎ㐎㐎䐎✎䤎 ⬀⌎㜎ⴎऎㄎᤎ䌎ᤎ䀎✎┎㈎✎㐎Ď㈎┎䀀Ḏ㜎䠎ⴎ䀎ᬎ䜎ᤎⴎ㈎⬎㈎⌎䐀ℎ䠎ऎㄎᤎ䀎Ḏ㜎䠎ⴎ䀎ᬎ䜎ᤎ∎㈎
ต้องทุกกฏ เพราะบาลีพระพุทธเจ้ากล่าวไว้ในเบื้องปลายทุก ๆ เภสัช✀䠎㈎㰀戀㸀 ᔀ㈎ᤎ㐎 ᬀ༎㐎Ў㨎Ў䀎⬎ᔎ㨎✎㈎ ∀㈎✎㔎✎ᄎᬀ⌎㐎⬎⌎㐎ᔎ㠎 ⨀ᔎ㐎 ᬀࠎ㨎ࠎ䀎∎ ᬀ⌎㐎㠎ฎฺชิตุ อสติᬀࠎ㨎ࠎ䀎∎ ᬀ⌎㐎㠎ฎฺชนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ความว่า เราตถาคตⴀᤎ㠎ฎาตให้รับรากไม้ น้ำฝาก ใบไม้ ผลไม้ ยางไม้ เกลือ และสิ่ง ๆᜀㄎ䤎⬎┎㈎∎䀎⬎┎䠎㈎ᤎㄎ䤎ᤎ䄎┎䤎✎ ᨀ⌎㐎⬎㈎⌎⌎ㄎĎ⤎㈎䐎✎䤎Ď✎䠎㈎ࠎ『⨎㐎䤎ᤎ㔎Ḏ 䀀ℎ㜎䠎ⴎℎ㔎ᬎㄎࠎࠎㄎ∎
คือเหตุ ให้บริโภคฉันเถิด เมื่อไม่มีปัจจัยคือเหตุ ฉันต้องทุกกฏ᐀ㄎᤎ㔎䤎䄎┎⸎
ยาวชีวิก จบ 㰀倀㸀☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 㰀愀 渀愀洀攀㴀∀ ∀㸀ࠀㄎĎ䄎⨎ᐎ䌎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ď Ȁⴎऎㄎᤎᜎ㔎䠎ℎ㔎ⴎ㈎∎㠎䀎Ḏ㔎∎Ď㈎┎ Ѐ㜎ⴎ䀎䤎㈎ㄎ䠎✎䀎ᜎ㔎䠎∎
เมื่อกล่าวยาวกาลิกแล้ว ยาวชีวิกก็จักรู้ด้วยอีก ขาทนีย ของเคี้ยว㰀戀㸀䈀ᤎ㔎∎ᄎ㰀⼀戀㸀ȀⴎĎ㐎ᤎ 㜎䠎ⴎ✎䠎㈎∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ď 䈀ᤎ『 唀 Ѐ㜎ⴎȀ䤎㈎✎⨎㠎Ď ȀᤎℎĎ㠎ℎℎ㈎⨎
ข้าวสตู ปลา เนื้อ ชื่อว่าโภชนียะของกิน ยกโภชนะ ๕ ยามกาลิก⨀ㄎᔎᔎ㈎⬎Ď㈎┎㐎Ď ∀㈎✎㔎✎㐎Ď䀎⨎㔎∎ ⴀ㈎ℎ㐎⨎ᤎⴎĎᤎㄎ䤎ᤎ㜎䠎ⴎ✎䠎㈎ Ȁ㈎ᜎᤎ㔎∎『Ȏⴎ䀎Ў㔎䤎∎✎⨎㐎䤎ᤎ
ในของเคี้ยวที่ทำด้วยบุพพัณชาติคือข้าว และด้วยอปรัณชาติคือถั่วงาȀ㘎䤎ᤎ䀎ᬎ䜎ᤎȎᤎℎᔎ䤎ᤎ䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ 䀀⬎┎䠎㈎ᤎ㔎䤎䐎ℎ䠎ᔎ䤎ⴎĎ┎䠎㈎✎ 䄀ℎ䤎⠎㔎⌎⤎『 䄀┎『䀎䠎㈎ 䄀┎『
ราก หน่อ ลำต้น เปลือก ใบ ดอก ผล เมล็ด แป้ง ยาง แห่งต้นไม้䄀┎『Ďⴎ䐎ℎ䤎䀀ᘎ㈎✎ㄎ┎∎䰎 ᔀ䤎ᤎ⬎ฎ้าอันใดซึ่งมีคติแห่งอามิส แม้ของเหล่านี้Ā䜎⨎䀎Ў⌎㈎『⬎䰎✎䠎㈎䀎ᬎ䜎ᤎȎ㈎ᜎᤎ㔎∎『ᐎ䤎✎∎䄎ᜎ䤎
㰀倀㸀☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ࠀㄎĎ䄎⨎ᐎ䌎ᤎȎⴎ䀎Ў㔎䤎∎✎ Ѐ㜎ⴎ⠎㔎⌎⤎『Ď䠎ⴎᤎ ⠀㔎⌎⤎『ℎㄎᤎⴎ䤎ⴎᤎ ℀ㄎᤎⴎ䤎ⴎ℀ㄎᤎ
กระชาก มันแดง มันพร้าว เผือก ผักกาด เป็นต้น และมันมีใบควรᔀ䤎ᤎ䄎Ď䐎ᐎ䤎 㜎䠎ⴎ✎䠎㈎䀎ᬎ䜎ᤎЎᔎ㐎䄎⬎䠎ⴎ㈎ℎ㐎⨎⌀㈎Ďᴎⴎ∎䌎ᤎ⠎㔎⌎⤎『䀎ᰎ㜎ⴎĎᜎ㔎䠎䀎Ȏ㈎ᔎㄎᐎᜎ㐎䤎
เสีย เป็นยาวชีวิก แม้รากฝอยเช่นนี้อันอื่น ก็ให้พึงรู้โดยนัยนั้นเถิด䄀ᔎ䠎⌎㈎Ďᴎⴎ∎䄎⬎䠎ᰎㄎĎĎ㈎ᐎ ᜀ䠎㈎ᤎ✎䠎㈎䀎ᬎ䜎ᤎЎᔎ㐎䄎⬎䠎ⴎ㈎ℎ㐎⨎ ⠀㔎⌎⤎『Ȏℎ㐎䤎ᤎ䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ
ซึ่งเป็นยาวชีวิก ดังกล่าวก่อนนั้น จะนับว่ารากเล็ก รากให䠎䐎ᬎ Ā䜎䐎ℎ䠎ℎ㔎
ที่สุด ที่ไม่สำเร็จกิจเป็นของเคี้ยวของกินได้นั้นแล เป็นลักษณะแห่ง∀㈎✎㔎✎㐎Ď 䀀Ḏ⌎㈎『䀎⬎ᔎ㠎ᤎㄎ䤎ᤎ ⠀㔎⌎⤎『⌎㈎Ďⴎㄎᤎ䌎ᐎ ⨀㌎䀎⌎䜎ࠎ䀎ᬎ䜎ᤎȎⴎ䀎Ў㔎䤎∎✎Ȏⴎ
กินแห่งมนุษย์ โดยเป็นอาหารปกติ ไม่ต้องประกอบด้วยยาวกาลิกอื่น䌀ᤎᤎᨎᜎᤎㄎ䤎ᤎ 䘀 ⠀㔎⌎⤎『 ⌀㈎Ďᤎㄎ䤎ᤎ 㜎䠎ⴎ✎䠎㈎䀎ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ď 䌀ᤎᤎᨎᜎᤎㄎ䤎ᤎ䘀
รากหัวนอกนั้นพึงรู้ว่าเป็นยาวชีวิกเถิด ด้วยว่าแม้ถึงกล่าวไปมาก ก็ᔀ䤎ⴎᔎㄎ䤎ⴎ∎㤎䠎䌎ᤎ┎ㄎĎ⤎ጎ『ⴎㄎᤎᤎ㔎䤎䀎ⴎ Ѐ⌎ㄎ䤎ᤎ∎Ď㜎䠎ⴎȎ㘎䤎ᤎĎ┎䠎㈎✎ 䀀ℎ㜎䠎ⴎ䐎ℎ䠎⌎㤎䤎ࠎㄎĎ㜎䠎ⴎĎ䜎⬎┎
เพราะเหตุนั้น จะไม่เอื้อเฟื้อในชื่อ จะแสดงแต่ลักษณะอย่างเดียว䌀ᤎ⠎㔎⌎⤎『ℎㄎᤎऎㄎᤎ䌎ᐎ 䄀ℎ䤎䌎ᤎ䀎䠎㈎䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ Ā䜎Ḏ㘎⌎㤎䤎✎㐎ᤎ㐎ࠎऎㄎ∎ᔎ㈎ℎ┎ㄎĎ⤎ጎ『
นี้เหมือนกัน เง่ามี ๒ คือยาว และกลม เง่ายาว และสั้น คือเง่าบัว⬀┎✎䄀┎『ᜎⴎĎ✎㈎✎䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ 䀀䠎㈎Ď┎ℎЀ㜎ⴎ䀎䠎㈎ⴎ㠎ᨎ┎䄀┎『䄎⬎䤎✎䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ
หัวเก่า แลเปลือก และรากฝอย แห่งเง่าเหล่านั้น เป็นยาวชีวิต แต่เง่าⴀ䠎ⴎᤎࠎ『Ḏ㘎䀎Ў㔎䤎∎✎Ď㐎ᤎ䐎ᐎ䤎ᐎㄎ䀎䠎㈎Ȏ㈎ᤎ㈎ᜀⴎĎ✎㈎✎℀『ĎⴎĎ䄀┎『䀎䠎㈎Ď┎ⴎ∎
เป็นต้น เง่าอันใดที่สำเร็จอาหารกิจปกติได้ เป็นยาวกาลิก ถ้ากลอยที่䀀Ȏ㈎∎ㄎ䐎ℎ䠎䐎ᐎ䤎䀎ⴎ㈎⌎⨎⌎䤎㈎∎ⴎⴎĎ䀎⨎㔎∎ 䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎㔎✎㐎Ď ⨀䀎Ў⌎㈎『⬎䰎䌎ᤎℎ㤎┎䀎⨎ㄎ
จะว่าในรากเล็ก รากบัวหลวง รากบัวขาว เหมือนกัน รากตะไคร้น้ำĀ䜎ᐎ㔎 ⌀㈎Ďⴎ㜎䠎ᤎᜎ㔎䠎⨎㌎䀎⌎䜎ࠎⴎ㈎⬎㈎⌎Ď㐎ࠎ䐎ᐎ䤎 Ā䜎ᐎ㔎 䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ď ⌀㈎ĎȎℎ㐎䤎ᤎ Ȁ㐎
ᨀⴎ⌎『䀎Ḏ䜎ᐎ䀀Ḏ⌎⨎ㄎ؎㈎ᔎ ⌀㈎Ď⬎ℎ㈎Ď䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎㔎✎㐎Ď⨀䀎Ў⌎㈎『⬎䰎
ในมูลเภสัช จะว่าในหน่อและยอด หน่อตาลเต่าร้าง จาก เป็นต้น⬀ᤎ䠎ⴎⴎ䤎ⴎ∎⬀ᤎ䠎ⴎᰎㄎĎĎ㈎ᐎ⬀ᤎ䠎ⴎ䄎⬎䠎Ȏ䤎㈎✎䀎ᬎ┎㜎ⴎĎ圀䄀┎『⬎ᤎ䠎ⴎ∎ⴎᐎ䄎⬎䠎ᔎ䤎ᤎ
ไม้และเถาวัลย์เป็นต้น สิ่งใดที่สำเร็จอาหารกิจได้ เป็นยาวกาลิก โคน ⬀ᤎ䠎ⴎ䀎Ď䠎㈎䄎⬎䠎⬎ᤎ䠎ⴎȎℎ㐎䤎ᤎȎ㐎Ā⌎『䀎ᜎ㔎∎ℎĎ䜎ᐎ㔎䄀⬎䠎ᔎ㈎┎䀎ᔎ䠎㈎⌎䤎㈎⬎ℎ㈎Ď℀『Ḏ⌎䤎㈎✎
ก็ดี เป็นโคนหน่อเก่าเขาตัดทิ้งเสีย เป็นยาวชีวิต จะว่าในลำต้น ลำต้นȀ㈎ᤎ㈎ᜎ㔎䠎⬎∎ㄎ䠎┎䐎ᬎ䌎ᤎᐎ㐎ᤎᔀ䤎ᤎⴎ䤎ⴎ∎ᔀ䤎ᤎ䄎⬎䠎ⴎ㠎ᨎ┎䀎Ȏ㔎∎✎䄎ᐎĀ㠎ℎ㠎ᜎࠀĎ┎ᤎ㔎
และลำต้นอันใดที่สำเร็จอาหารกิจได้ เป็นยาวกาลิก ก้านใบแห่งอุบล㈎ᔎ㐎 䄀┎『Ď䤎㈎ᤎ䌎ᨎ䄎⬎䠎ᬎᜎ㠎ℎ㈎ᔎ㐎ᜎㄎ䤎ᬎ✎Ď䜎ᐎ㔎 䄀┎『┎㌎ᔎ䤎ᤎᜎㄎ䤎ᬎ✎ⴎㄎᤎ䀎⠎⤎
นอกนั้น ที่ไม่สำเร็จอาหารกิจได้ เป็นยาวชีวิก จะว่าในเปลือก ๆⴀ䤎ⴎ∎⨎㐎䠎䀎ᐎ㔎∎✎ᜎ㔎䠎ℎ㔎⌎⨎ᔎ㐎ᐎⴎ∎㤎䠎 䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ď 䀀ᬎ┎㜎ⴎĎ䐎ℎ䤎ᤎⴎĎᤎㄎ䤎ᤎᜎㄎ䤎ᬎ✎
เป็นยาวชีวิก สงเคราะห์ในกสาวะ คือน้ำฝาด จะว่าในใบ ๆ มันอ้อน䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ 䄀┎『䌎ᨎᰎㄎĎĎ㈎ᐎ䄀┎『䌎ᨎℎ『⌎㠎ℎ䌀ᨎᘎㄎ䠎✎䀎Ȏ㔎∎✎ 䌀ᨎᘎㄎ䠎✎Ȏ㈎✎䌀ᨎ∎ⴎᬎ䠎㈎
ใบตำลึง และใบอันใดที่สำเร็จอาหารกินได้ เป็นยาวกาลิก ชาวลังกา✀䠎㈎䌀ᨎḎ⌎ℎℎ㐎䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎㔎✎㐎Ď 䌀ᨎℎ『ℎ䠎✎ⴎ䠎ⴎᤎ䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ď䌀ᨎ䈎⠎Ďⴎ䠎ⴎᤎ
เป็นยาวชีวิก จะว่าในดอก ๆ มันอ้อนเป็นต้น และดอกผักกาด ดอก∀ⴎᬎ䠎㈎∀ⴎᨎ䤎㈎ᤎ ᐀ⴎĎⴎ䠎ⴎᤎ䄎⬎䠎ℎ『Ḏ⌎䤎㈎✎䄎┎『ᔎ㈎┎䄎┎『䀎Ďᐎ᐀ⴎĎⴎ㠎ᨎ┎᐀ⴎĎ
บัว และดอกไม้ใดที่สำเร็จอาหารกิจได้ เป็นยาวกาลิก ดอกโศก ดอกḀ㐎Ď㠎┎ᨀ㠎ᤎᤎ㈎Ўࠀ㌎ᬎ㈎䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎㔎✎㐎Ď⨀䀎Ў⌎㈎『⬎䰎䌎ᤎĎ⨎㈎✎『䀎⨎ㄎ
จะว่าในผล ๆ ขนุน สาเก ตาล มะพร้าว มะม่วง ชมพู่ เป็นต้น และᰀ┎ⴎ㜎䠎ᤎᜎ㔎䠎⨎㌎䀎⌎䜎ࠎⴎ㈎⬎㈎⌎Ď㐎ࠎ䐎ᐎ䤎 䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ďᰀ┎䄎⬎䠎┎㤎Ďࠎㄎᤎᜎᤎ䰎䄀┎『┎㤎Ď
กราย และผลที่ไม่สำเร็จอาหารกิจได้ เป็นยาวชีวิก จะว่าในเมล็ด ๆ⨀㌎ℎ『┎ⴎ䄀┎『䀎ℎ┎䜎ᐎȎᤎ㠎ᤎ䄀┎『䀎ℎ┎䜎ᐎℎ『ĎⴎĎ䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ 䄀┎『䀎ℎ┎䜎ᐎⴎ㜎䠎ᤎᜎ㔎䠎
⨀㌎䀎⌎䜎ࠎⴎ㈎⬎㈎⌎Ď㐎ࠎ䐎ᐎ䤎䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ď䀀ℎ┎䜎ᐎᨎ㠎ᤎᤎ㈎Ў ⨀ℎⴎ䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ䄀┎『
เมล็ดอื่นที่ไม่สำเร็จอาหารกิจได้ เป็นยาวชีวิก สงเคราะห์ในผลเภสัชࠀ『✎䠎㈎䌎ᤎ䄎ᬎ䤎䘀䄀⬎䠎Ȏ䤎㈎✎䀎ᬎ┎㜎ⴎĎ圀Āㄎᨎᜎㄎ䤎ⴎᤎ㠎䈎┎ℎ䄎┎『䄎⬎䤎䄎⬎䠎ᘎㄎ䠎✎܀㈎
เป็นต้น และแป้งแห่งขนุน แห้งสาเก มะกอก แป้งตาล แป้งกลอย ᜀ㔎䠎㌎⌎『䄎┎䤎✎䄀┎『䄎⬎䤎ⴎ㜎䠎ᤎᜎ㔎䠎⨎㌎䀎⌎䜎ࠎⴎ㈎⬎㈎⌎Ď㐎ࠎ䐎ᐎ䤎 䀀ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎Ď䄀ᬎ䤎
ตาล แป้งกลอยที่ยังไม่ได้ชำระรสร้าย เป็นยาวชีวิก สงเคราะห์ในน้ำᴀ㈎ᐎ䄎┎『⌎㈎Ď䄎┎『ᰎ┎ 㘎䠎ℎ㈎䌎ᤎᨎ㈎┎㔎 ࠀ『✎䠎㈎䌎ᤎ∎㈎䘀 ⴀ䤎ⴎ∎ⴎ∎䠎㈎䀎ᐎ㔎∎✎
เป็นสัตตาหกาลิก ยางไม้นอกนั้น เป็นยาวชีวิกสิ้น สงเคราะห์ในᔎ㠎䀎⨎ㄎ ⠀㔎⌎⤎『䄎┎『䀎䠎㈎䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ 㘎䠎䀎ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎Ď㈎┎㐎ĎᐎㄎĎ┎䠎㈎✎ℎ㈎ᤎ㔎䤎
สงเคราะห์ในขาทนียะ ของเคี้ยว ๆ และโภชนียะของกินนี้ชื่อว่า∀㈎✎Ď㈎┎㐎Ďऀㄎᤎ䐎ᐎ䤎䀎䤎㈎ㄎ䠎✎䀎ᜎ㔎䠎∎ᨀ䠎㈎∎䄎┎䤎✎䐎ᬎऀㄎᤎ䀀ᬎ䜎ᤎᬎ㈎ࠎ㐎ᔎᔎ㔎∎䰎 ⌀ㄎᨎ
ประเคนแรมคืนไว้ เป็นสันนิธิ ฉัน เป็นปาจิตตีย์. 㰀瀀 愀氀椀最渀㴀挀攀渀琀攀爀㸀㰀戀㸀 ∀㈎✎Ď㈎┎㐎Ď ࠀᨎ㰎⼀戀㸀㰀⼀瀀㸀
จะแสดงในยาวกาลิก น้ำดื่ม ๘ คือ อมฺพปาน น้ำทำด้วยผล℀『ℎ䠎✎ᐎ㐎ᨎ⬀⌎㜎ⴎ⨎㠎Ď 㰀戀㸀ℎ㨎Ḏ㠎ᬎ㈎ᤎᄎ㳷⼀戀㸀 ᤀ䤎㌎ᜎ㌎ᐎ䤎✎∎ᰎ┎⬎✎䤎㈎Ď䜎✎䠎㈎ᰀ┎ℎḎ㤎䠎Ď䜎✎䠎㈎
โจจปาน น้ำทำด้วยผลกล้วยมีเมล็ด โมจปาน น้ำทำด้วยผลกล้วย䐀ℎ䠎ℎ㔎䀎ℎ┎䜎ᐎ㰀戀㸀 ℀㠎ᬎ㈎ᤎᄎ㰀⼀戀㸀 ᤀ䤎㌎ᜎ㌎ᐎ䤎✎∎㈎ᔎ㐎⌎⨎䄎⬎䠎ℎ『㈎㰀戀㸀 ℀㠎ᜎ㨎ᜎ㐎Ďᬎ㈎ᤎᄎ㰀⼀戀㸀 ᤀ䤎㌎
ทำด้วยผลจันทน์ก็ว่า ผลองุ่นก็ว่า สารุกปาน น้ำทำด้วยรากเง่าแห่งⴀ㠎ᨎ┎䄎ᐎⴀ㠎ᨎ┎Ȏ㈎✎䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ 㰀戀㸀ᰀ㈎⌎㠎⨎Ďᬎ㈎ᤎᄎ 㰀⼀戀㸀ᤀ䤎㌎ᜎ㌎ᐎ䤎✎∎ℎ『ᬎ⌎㈎Ď䜎✎䠎㈎─㐎䤎ᤎࠎ㔎䠎
ก็ว่า อัฏฐบานน้ำดื่ม ๘ อย่างนี้ ชื่อว่า ยามกาลิก มียาวหนึ่งเป็นกาลЀ㜎ⴎℎ㔎ⴎ㈎∎㠎䀎Ḏ㔎∎✎ㄎᤎ⬎ᤎ㘎䠎ĎㄎᨎЎ㜎ᤎ⬎ᤎ㘎䠎䀎ᜎ䠎㈎ᤎㄎ䤎ᤎ
㰀倀㸀☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ࠀ『✎䠎㈎ᐎ䤎✎∎✎㐎㔎ᜎ㌎ᤎ䤎㌎ℎ『ℎ䠎✎Ď䠎ⴎᤎ䀀ℎ㜎䠎ⴎࠎ『ᜎ㌎ᐎ䤎✎∎ℎ『ℎ䠎✎Ḁ㘎ᜎ㠎ᨎᔎ䠎ⴎ∎
มะม่วงอ่อนแช่ลงในนำแล้ว พึงผึ่งแดดไว้ให้สุกด้วยแสงอาทิตย์แล้วĀ⌎ⴎ䀎⨎㔎∎ ᬀ⌎『Ďⴎᨎᤎ䤎㌎ᰎ㘎䤎ᤀ䤎㌎ᔎ㈎┎Ď⌎✎ᐎĀ㈎⌎ᨎ㤎⌎ 䀀ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ ᜀ㔎䠎⌎ㄎᨎᬎ⌎『䀎Ўᤎ
ในวันนั้นเข้าด้วยแล้ว ทำเถิด ทำเองควรในปุเรภัต คือเช้าอย่างเดียว 䄀ᔎ䠎ⴎᤎ㠎ᬎ⨎ㄎℎᨎㄎᤎᜎ㌎䐎ᐎ䤎ℎ㈎ ⌀ㄎᨎᬎ⌎『䀎Ўᤎ䌎ᤎᬎ㠎䀎⌎ㄎᔎ 䄀ℎ䤎ᨎ⌎㐎䈎ЎĎㄎᨎⴎ㈎ℎ㐎⨎
ในปุเรภัตก็ควร ในปัจฉาภัตควรบริโภคปราศจากอามิสตราบเท่าⴀ⌎㠎ጎȎ㘎䤎ᤎℎ㈎ 䌀ᤎᤎ䤎㌎ℎḎ㤎䠎䀎ᬎ䜎ᤎᔎ䤎ᤎ Ā䜎䀎⬎ℎ㜎ⴎᤎĎㄎᤎⴎ∎䠎㈎ᤎㄎ䤎ᤎ 䄀ᔎ䠎ℎ㠎ᨎ㈎ᤎᜎ㌎
ด้วยมะซางน้ำ เจือด้วยน้ำท่าจึงควร แต่น้ำมะซางล้วนไม่ควร ด้วย䌀ᤎⴎ⌎⌎ᘎĎᘎ㈎✎䠎㈎㰀戀㸀 ℀㠎ᬎ㈎ᤎᤎ㨎ᔎ㐎 ℀㠎ᜎ㨎ᜎ㐎Ď㈎ᤎᄎ ㈎ᔎ㐎⌎䀎⨎ᤎ Āᔎᬎ㈎ᤎᄎ ᔀᄎᬀᤎ
อุทกสมฺภินฺน วตฺตติม สุทฺธ น วตฺตติ. ดังนี้ มุทฺทิกปาน โบราณว่าᤀ䤎㌎┎㤎Ďࠎㄎᤎᜎᤎ䰎 䄀ᔎ䠎㈎✎┎ㄎĎ㈎✎䠎㈎ ᤀ䤎㌎┎㤎Ďⴎ㠎䠎ᤎᘀ䤎㈎䀎ᬎ䜎ᤎᤎ䤎㌎┎㤎Ďⴎ㠎䠎ᤎ䄎┎䤎✎䐎⌎䤎
ควรแต่น้ำสด น้ำองุ่น เช่นชาวยุโรปมีอังกฤษ และฝรั่งเศส เป็นต้น䀀Ȏ㈎Ď㐎ᤎⴎ∎㤎䠎 䀀ᬎ䜎ᤎ䀎ℎ⌎ㄎ∎䐀ℎ䠎Ў✎⌎Ѐ✎⌎䄎ᔎ䠎ᤎ䤎㌎⨎ᐎ ⨀ℎĎㄎᨎЎ㌎䌎ᤎⴎ⌎⌎ᘎĎᘎ㈎✎䠎㈎
มุทฺทิกปานนฺติ มุทฺทิกา อุทเก มทฺทิตฺวา อมฺพปาน วิย กตปาน.᐀ㄎᤎ㔎䤎 ⴀㄎ༎ဎᨎ㈎ᤎ䀎⬎┎䠎㈎ᤎㄎ䤎ᤎ䄀ℎ䤎䀎∎䜎ᤎ⬎⌎㜎ⴎ⨎㠎Ďᐎ䤎✎∎ⴎ㈎ᜎ㐎ᔎ∎䰎Ў✎⌎ⴎ∎㤎䠎 ⨀㠎Ďᐎ䤎✎∎䐎Ἆ
ไม่ควร 㰀倀㸀☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ⴀᤎ㘎䠎 Ḁ⌎『ⴎЎ䰎ᜎ⌎ⴎᤎ㠎ฎาตว่า อนุ ฯเปฯ สพฺพ ผลรส 䃷ᬎᔎ㨎✎㈎ ᠀༎㫷༎᳷┎⌎⨎ᄎ ⴀᤎ㠎⼀䀎ᬎ⼎ ⨀Ḏ㨎Ḏᄎ ᬀᔎ㨎ᔎ⌎⨎ᄎ 䃷ᬎᔎ㨎✎㈎ ᄀ㈎Ď⌎⨎ᄎ
อนุ ฯเปฯ สพฺพ ปุปฺผรส เปตฺวา มฑุกปุปฺผรส. อนุ ฯเปฯⴀ㠎ࠎ㨎ऎ㠎⌎⨎ᄎ 㰀⼀戀㸀Ѐ✎㈎ℎ✎䠎㈎ 䀀⌎㈎ᔎᘎ㈎Ўᔎⴎᤎ㠎ฎาตรสแห่งผลไม้ทั้งปวง ยกเสีย䄀ᔎ䠎ᰎ┎Ȏ䤎㈎✎䀎ᬎ┎㜎ⴎĎ圀䀀⨎㔎∎ ⴀᤎ㘎䠎 䀀⌎㈎ᔎᘎ㈎Ўᔎⴎᤎ㠎ฎาตรสแห่งใบไม้ᜀㄎ䤎ᬎ✎ ∀Ď⌎⨎䄎⬎䠎ᰎㄎĎ⨎㠎Ď䀎⨎㔎∎ ⴀᤎ㘎䠎 䀀⌎㈎ᔎᘎ㈎Ўᔎⴎᤎ㠎ฎาตรสแห่งดอกไม้
ทั้งปวง ยกแต่ดอกมะซางเสีย อนึ่ง เราตถาคตอนุ㈎ᔎ⌎⨎䄎⬎䠎ᤎ䤎㌎
อ้อยสด ข้อซึ่งอนุ㈎ᔎ⌎⨎䄎⬎䠎ᰎ┎ᜎㄎ䤎ᬎ✎ ∀Ď䄎ᔎ䠎⌎⨎䄎⬎䠎ᰎ┎Ȏ䤎㈎✎䀎ᬎ┎㜎ⴎĎ
เสียนั้น จักรู้แจ้งในมหาปเทศ ๔ ข้างหน้า ข้อซึ่งอนุ㈎ᔎ⌎⨎䌎ᨎ䐎ℎ䤎
ทั้งปวง ยกแต่ใบผักสุกเสียนั้น ด้วยว่ารสแห่งใบไม้ที่เป็นยาวกาลิก Ѐ✎⌎䄎ᔎ䠎ᬎ㠎䀎⌎ㄎᔎⴎ∎䠎㈎䀎ᐎ㔎∎✎ ⌀⨎䄎⬎䠎䌎ᨎ䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎ∎㈎✎㔎✎㐎Ď 䀀Ȏ㈎ᜎ㌎䌎⬎䤎⨎㠎Ďᬎᤎ
กับเนยใสเป็นต้น ที่รับประเคนเก็บไว้นี้ ควร ๗ วัน ถ้าแลเขาให้⨀㠎Ďᐎ䤎✎∎ᤎ䤎㌎ᜎ䠎㈎┎䤎✎ᤎЀ✎⌎ᔎ⌎㈎ᨎ䀎ᜎ䠎㈎⨎㐎䤎ᤎ㔎Ḏ ࠀ『ᔎ䤎ℎ⌎⨎䄎⬎䠎䌎ᨎ䐎ℎ䤎䀎ᬎ䜎ᤎ
ยาวชีวิกกับน้ำนมสดเป็นต้นไม่ควร แม้เขาต้มกับด้วยของอื่นถึงซึ่ง䀀⌎㔎∎Ď✎䠎㈎䀎ᬎ䜎ᤎ⌎⨎䄎⬎䠎䌎ᨎᰎㄎĎ⨎㠎Ď 䄀ᔎ䠎䌎ᤎĎ㠎⌎㠎ᤎᜎ㔎Ď┎䠎㈎✎✎䠎㈎ ⌀⨎䄎⬎䠎䌎ᨎ䐎ℎ䤎䄎ℎ䤎
เป็นยาวกาลิก เขาขยำด้วยน้ำเย็นทำมา หรือให้สุกด้วยอาทิตย์ก็ดี ควรⴀ∎㤎䠎 Ȁ䤎ⴎ㘎䠎ⴎᤎ㠎ฎาตรสแห่งดอกไม้ทั้งปวง ยกรสแห่งดอกมะซางเสียᤀㄎ䤎ᤎ ⌀⨎䄎⬎䠎ᐎⴎĎℎ『㈎ࠎ『⨎㠎Ďᐎ䤎✎∎䐎Ἆ ⬀⌎㜎ⴎ⨎㠎Ďᐎ䤎✎∎ⴎ㈎ᜎ㐎ᔎ∎䰎Ď䜎ᔎ㈎ℎ䐀ℎ䠎
ควรในแต่เดิมไป แม้ในปุเรภัตก็ไม่ควร แต่ดอกมะซางจะสดหรือ䄀⬎䤎⬎⌎㜎ⴎ䀎Ȏ㈎Ўㄎ䠎✎䄎┎䤎✎Ď䜎ᐎ㔎 ⬀⌎㜎ⴎᰎ㈎ጎ㐎ᔎ䀎Ȏ㈎ᜎ㌎ᐎ䤎✎∎ᐎⴎĎℎ『㈎ Ѐ㜎ⴎ ᐀ⴎĎ
มะซางแผ่น แต่สิ่งใดไป เขาไม่ได้ทำน้ำเมา สิ่งทั้งปวงนั้นย่อมЀ✎⌎䌎ᤎᬎ㠎䀎⌎ㄎᔎⴎ∎䠎㈎䀎ᐎ㔎∎✎ ᤀ䤎㌎ⴎ䤎ⴎ∎⨎ᐎ㘎䠎ᜎ⌎ⴎᤎ㠎ฎาตนั้นไม่มีกาก ควร䌀ᤎᬎㄎࠎऎ㈎ㄎᔎḀ⌎『ⴎЎ䰎䀎ℎ㜎䠎ⴎᜎ⌎ⴎᤎ㠎ฎาตปานะน้ำดื่ม พระองค์ได้ทรงⴀᤎ㠎ฎาตรสแห่งผล และใบ และดอก และอ้อย ๔ นี้ด้วย ด้วยอประการ᐀ㄎᤎ㔎䤎 䌀ᤎ✎㐎ℎᔎ㐎✎㐎䈎ᤎᜎᤎ㔎✎䠎㈎ 㘎䠎Ď┎䠎㈎✎ᤎ䤎㌎ⴎ䤎ⴎ∎⨎ᐎ䐎ℎ䠎ℎ㔎Ď㈎Ď 䌀ᤎ∎㈎ℎĎ㈎┎㐎Ď
กถานั้น กล่าวโดยสามั✎䠎㈎䀎ᬎ䜎ᤎȎⴎࠎ『Ḏ㘎ᐎ㜎䠎ℎ 䄀ᔎ䠎䌎⬎䤎Ḏ㘎ᘎ㜎ⴎ䀎ⴎ㈎✎䠎㈎
น้ำอ้อยสดนั้นเป็นสัตตาหกาลิก เถิด
ยามกาลิกนี้ รับประเคนแล้ว ฉันได้แต่วันหนึ่งกับคืนหนึ่งⴀ⌎㠎ጎ䌎⬎ℎ䠎Ȏ㘎䤎ᤎℎ㈎ 䀀ᬎ䜎ᤎ⨎ㄎᤎᤎ㐎㐎ऀㄎᤎ䀎ᬎ䜎ᤎᜎ㠎ĎĎ༎⸎
ยามกาลิก จบ
 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 ☀渀戀猀瀀㬀 㰀䄀 䠀刀䔀䘀㴀∀㔀⸀⸀栀琀洀氀∀㸀㰀椀洀最 猀爀挀㴀∀⸀⸀⼀琀爀椀瀀椀琀愀欀愀⼀椀洀愀最攀⼀渀攀砀琀⸀最椀昀∀ 戀漀爀搀攀爀㴀 㸀 㰀⼀愀㸀 㰀⼀瀀㸀
㰀猀挀爀椀瀀琀 琀礀瀀攀㴀∀琀攀砀琀⼀樀愀瘀愀猀挀爀椀瀀琀∀ 氀愀渀最甀愀最攀㴀∀䨀愀瘀愀匀挀爀椀瀀琀∀ 匀刀䌀㴀∀栀琀琀瀀㨀⼀⼀挀漀搀椀挀攀⸀猀栀椀渀礀猀琀愀琀⸀挀漀洀⼀挀最椀ⴀ戀椀渀⼀最攀琀挀漀搀⸀挀最椀㼀唀匀䔀刀㴀戀甀瀀瀀愀猀椀欀欀栀愀∀㸀㰀⼀猀挀爀椀瀀琀㸀
 㰀⼀渀漀猀挀爀椀瀀琀㸀
| 㰀⼀琀爀㸀
㰀⼀琀搀㸀