องคุลีมาล
อุกฺขิตฺตขคฺคมติหตฺถสุทารุณณฺตํ

ธาวนฺติโยชนปถงฺคุลิมาลวนฺตํ

อิทฺธีภิสงฺขตมโน ชิตวา มุนินฺโท

ตนฺเตชสา ภวตุ เต ชยมงฺคลานิ ฯ

    มุนินฺโท   พระบรมศาสดาผู้เป็นจอมมุนี,   อิทฺธีภิสงฺขตมโน  มีพระหฤทัยน้อมไปในการที่จะแสดงฤทธิ์,   ชิตวา     ทรงชนะแล้ว ,   องฺคุลิมาลวนฺตํ   ซึ่งโจรชื่อว่าองคุลีมาล ผู้มีนิ้วมือเป็นพวงมาลัย,   อุกฺขิตฺตขคฺค  ผู้เงือดเงื้อดาบ, หตฺถอุกฺขิตฺตขคฺคมติหตฺถ ผู้มีดาบอันเงือดเงื้อไว้แล้ว   สุทารุณนฺตํ   ผู้แสนจะโหดร้ายทารุณ,   ธาวนฺติโยชนปถํ   ผู้วิ่งติดตามไปสิ้นระยะทาง ๓ โยชน์, อิทฺธิวิธินา ด้วยวิธีคือการแสดงฤทธิ์, ชยมงฺคลานิ อันว่าชัยมงคลทั้งหลาย,   ภวตุ   จงมี,   เต   แก่ท่าน,   ตนฺเตชสา   ด้วยเดชแห่งชัยชนะของสมเด็จพระบรมศาสดาพระองค์นั้น

   ถือเอาความหมายคือ “พระพุทธเจ้าต้องการจะแสดงฤทธิ์ แล้วก็ชนะมารชื่อว่าองค์คุลีมาร ผู้มีมือถือดาบอันเงือดเงื้อไว้แล้ว เป็นผู้โหดร้ายทารุณ วิ่งตามพระพุทธเจ้าไปสิ้นระยะทาง ๓ โยชน์ ด้วยวิธีการแสดงฤทธิ์ ขอชัยมงคลจงมีแก่ท่านด้วยเดชแห่งชัยชนะของพระพุทธเจ้านั้น” ถือเอาโดยความหมายก็คือ พระพุทธเจ้าทรงชนะโจรคนไม่ดีทั้งหลายและยกกาารชนะองคุลีมาลขึ้นมา พระโบราณาจารย์ต้งการจะแสดงพระคุณสมบัติ ของพระพุทธเจ้า ในเรื่องที่คนเหนือคน ที่เรียกว่า   “เป็นมนุษย์เหนือมนุษย์ เป็นเทพเหนือเทพ เป็นพรหมเหนือพรหม ในไตรภพ คือ ใน ๓ โลก”  

   ขอเข้าเรื่องขององคุลีมาล ที่เมืองสาวัตถีของพระเจ้าปเสนทิโกศล เมื่อตอนที่องคุลีมาลจะเกิดนี้ สรรพศาสตราวุธทั้งปวงในบ้านของปุโรหิตาจารย์นั้น ก็เกิดเหตุอาเภศอัศจรรย์เป็นนิมิตบ่งบอกถึงลุกโพลงขึ้นแสดงว่าจะมีเหตุร้ายเกิดขึ้น ปุโรหิตาจารย์นี้เชื่อหมอดูทายทัก เมื่อมีอาการลักษณะเช่นนี้ก็จับยามดูก็รู้ว่า ลูกของตนที่จะเกิดจากครรภ์ของภรรยายั้น จะเป็นโจรผู้ร้ายกาจเที่ยวเข่นฆ่ามนุษย์ต่าง ๆ นานา จึงนำลูกชายของตนซึ่งยังไร้เดียงสา เข้าไปในพระราชวังสำนักให้พระเจ้าปเสนทิโกศลสั่งประหารชีวิต ให้ฆ่าลูกของตนเสีย ถ้าขืนปล่อยไว้จะเป็นภัยใหญ่หลวงในวันข้างหน้า พระราชาท่านก็ทรงไว้ซึ่งความยุติธรรม เด็กแรกเกิดขึ้นมานั้น ยังไม่มีความผิด จะไปประหารชีวิตเขา แล้วชาวบ้านเขาจะติฉินนินทราว่างมงายหรือไร้เหตุผล คือพอเขามาบอกว่าาคนนี้ไม่ดี เขายังไม่ได้ทำความผิดแล้วไปลงโทษเขา การปกครองถ้าเป็นไปในลักษณะเช่นนี้ เพียงแต่ข่าวลือเขาบอกคาดการณ์ว่าเหตุการณ์จะเป็นอย่างนั้น ๆ ด้วยความเชื่อตำราของคนคนเดียว และก็ฆ่าคนที่ยังไม่ทำเหตุร้ายอันให้เกิดขึ้น

   พระองค์ก็ตรัสบอกว่าทำไม่ได้ แต่ปุโรหิตาจารย์นั้นเชื่อแน่ตามตำราว่า นะต้องเป็นคนโหดร้ายทารุณแน่ ก็เลยตั้งชื่อเด็กคนนี้เป็นการแก้เคล็ดเสียว่า   “อหิงสกกุมาร”   แปลว่า เด็กผู้ไม่เบียดเบียนใคร พ่อต้องการจะแก้เคล็ด เมื่อลูกชายเจริญเติบโตขึ้นมาแล้ว ก็ส่งไปเรียนอยู่ในราชสำนัก