เทวดามานมัสการพระเจดีย์จุฬามณี

    ในขณะที่พระมาลัยคอยพบพระศรีอาริยเมตไตยและได้สนทนากับพระอินทร์อยู่นั้นก็มีขบวนของเทพบุตรองค์หนึ่งพร้อมด้วยนางเทพอัปสรบริวารประมาณ ๑๐๐ นางเหาะเคลื่อนคล้อยลอยมาในอากาศครั้นเมื่อถึงพระเจดีย์ก็พากันกระทำประทักษิณสิ้นสามรอบแล้วเข้านมัสการพระเจดีย์ ท้าวสักกบดีเห็นพระมาลัยเถรทัศนาด้วยความสนใจ จึงบอกว่า "มิใช่พระบรมโพธิสัตว์ดอกพระคุณเจ้า เทพบุตรผู้นั้นเป็นเพียงเทวสามัญธรรมดา

    อดีตชาติกาลก่อนเป็นคนยากไร้เข็ญใจไปรับจ้างเที่ยวเกี่ยวหญ้าขายเลี้ยงชีพไปวัน ๆ มีอยู่วันหนึ่งนั้นครั้นถึงเวลากินข้าวกลางวัน เขานั้นแก้ห่อข้าวออกหมายจะเปิบเข้าปาก หากสายตาเขาแลเห็นกาตัวหนึ่งบินมาจับต้นไม้ข้างๆ ท่าทางหิวเต็มที่ บรุษนี้มีความสงสารว่าคงจะหิวทรมานเหมือนกับตน จึงปั้นข้าวโยนให้กาไปกินหนึ่งก้อน ล่วงนานไปครั้นใกล้จะตายระลึกได้ถึงทานในครั้งนี้ เมื่อสิ้นใจจึงได้เป็นเทวบุตรมีนางฟ้า ๑๐๐นางเป็นบริวาร อันเกิดจากกุศลผลทานอันให้ข้าวแก่กาซึ่งเป็นสัตว์เดรัจฉานเพียงครั้งเดียวในชีวิตนั้นแล ขอรับพระคุณเจ้า "

    เมื่อเทพบุตรนั้นกระทำการสักการเสร็จสิ้นก็เคลื่อนคล้อยถอยออกไปนั่งยังฝั่งทิศตะวันออกของพระเจดีย์ ลำดับนั้นยังมีขบวนเทพบุตรองค์หนึ่งพานางเทพอัปสรจำนวน ๑,๐๐๐ ทรงพัสตราอาภรณ์เครื่องประดับอลงกรณ์งดงามยิ่งมีรัศมีรุ่งโรจน์โชติช่วงชัชวาลน่าทัศนา เทวบุตรนั้นเหาะลอยมาบนอากาศเข้ากระทำประทักษิณนมัสการพระเจดีย์ ท้าวสักกบดีเห็นพระเถรเจ้าสนใจจึงบอกว่า

    " นี่ก็มิใช่องค์พระบรมโพธิสัตว์ พลางตรัสถึงบุพกรรมของเทพบุตรผู้นั้นว่า เมื่อครั้งเขายังเป็นมนุษย์เป็นเด็กเลี้ยงควายตามท้องนา วันหนึ่งถึงเพลาจะกินข้าวกลางวัน เขาก็แบ่งข้าวที่ห่อมานั้นออกแจกแบ่งให่เพื่อนเขากินด้วยตามประสาเด็กบังเกิดใจเมตตา ครั้นทำกาลกิริยาจึงมาบังเกิดเป็นเทพบุตรผู้นี้มีนางเทพนารีเป็นบริวารจำนวน ๑,๐๐๐ อันเกิดจากกุศลผลทานกับมนุษย์ปุถุชนผู้ไม่มีศีล ขอรับพระคุณเจ้า " เทพบุตรองค์นั้นกระทำการสักการนมัสการเสร็จก็พาขบวนเคลื่อนคล้อยถอยออกมานั่งยังด้านตะวันตกของพระเจดีย์

    ลำดับนั้นยังมีเทพบุตรองค์หนึ่งแต่งกายด้วยอาภรณ์อันงดงามอลังการประดับสายสังวาลอัญมณีมีรัศมีอันรุ่งเรืองยิ่งกว่าเทพบุตรองค์ก่อน ๆ หน้า ลอยเลื่อนมากลางนภากาศพร้อมนางบริวารจำนวนหมื่นน่าตื่นตาตื่นใจยิ่งนักเข้าประทักษิณพระเจดีย์กระทำนมัสการ ท้าวสักกบดีเห็นพระเถรมีความสนใจจึงดำรัสอธิบายถึงบุพกรรมว่า "

    เมื่อครั้งยังเป็นมนุษย์เทพบุตรผู้นี้กระทำการถวายทานใส่บาตรให้แก่สามเณรเพียงครั้งเดียวในชีวิตเมื่อถึงกาลกิริยาก็มาบังเกิดในสวรรค์ชั้นนี้มีนางบริวารประดับบารมีนับหมื่น อันเกิดจากกุศลผลทานกับสามเณรในครั้งนั้น อันข้าพระองค์ก็ไม่แน่ใจว่าสามเณรนั้นไซร้ถือศีลถ้วนบริสุทธหรือไม่ หากแต่เข้าใจว่าคนผู้นั้นให้ทานโดยไม่พิจารณาเลื่อมใสอย่างเต็มที่ผลจึงบังเกิดมีเพียงเท่านี้ ขอรับพระคุณเจ้า "

    ลำดับนั้นยังมีเทพบุตรองค์หนึ่งพร้อมด้วยนางบริวารจำนวนสองหมื่นเหาะลอยมาในอากาศรัศมีพวยพลุ่งรุ่งเรืองกว่าเทพบุตรองค์ก่อนหน้าร่อนลงมากระทำประทักษิณสิ้นสามรอบแล้วกระทำการนมัสการองค์พระเจดีย์ ท้าวสักกบดีจึงกล่าวว่า " นี่ก็ยังมิใช่พระบรมโพธิสัตว์

    เมื่อชาติก่อนเขานั้นได้ถวายอาหารบิณฑบาตแด่พระภิกษุซึ่งเที่ยวภิกขาจารตามสถานมรรคา ครั้นทำกาลกิริยาจึงมาบังเกิดเป็นเทพบุตรผู้นี้ มีบริวารประดับบารมีสองหมื่นตามแรงกุศลผลทาน ขอรับพระคุณเจ้า "

    ลำดับนั้นยังมีเทพบุตรอีกองค์หนึ่งเสด็จมาทางอากาศพร้อมด้วยบริวารถึงสามหมื่นรัศมีสกนธ์กายสว่างไสวเป็นยิ่งนักมากกว่าเทพบุตรองค์ก่อน ๆ สัญจรมากระทำประทักษิณนมัสการพระเจดีย์ ท้าวสักบดีจึงตรัสถึงบุพกรรมของเทวบุตรผู้นี้ว่า " นี่ก็ยังไม่ใช่พระบรมโพธิสัตว์ ชาติเดิมของเขานั้นเป็นช่างหูกแลช่างชุนอยู่ในเมืองอนุราธบุรีแห่งลังกา เขารักษาศีลให้ทานเจริญเมตตาภาวนา กระทำฌาปนกิจศพไม่มีญาติอยู่เนืองนิจ ครั้นสิ้นใจจึงมาบังเกิดในสวรรค์กุศลผลบุญบันดาลให้มีบริวารถึงสามหมื่น ขอรับพระคุณเจ้า "

    ลำดับนั้นยังมีเทพบุตรอีกองค์หนึ่งพาบริวารจำนวนสี่หมื่นเหาะมาจากอากาศรัศมีสว่างไสวอำไพรุ่งโรจน์โชติชัชวาลกว่าเทพบุตรองค์ก่อนๆหน้า ตรงเข้ามากระทำประทักษิณนมัสการพระเจดีย์ ท้าวสักกบดีจึมีวาทีแถลงถึงบุพกรรมของเทพบุตรองค์นี้ว่า " แต่เดิมเขานี้เป็นมหาเศรษฐีบ้านหริตาลคามในลังกา มีจิตศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา ถวายจตุปัจจัยไทยทานมั่นคงในศีลแปดตลอดมา ครั้นทำการกิริยาจึงมาบังเกิดเป็นเทพบุตรในสวรรค์ กุศลผลบุญบันดาลให้มีบริวารถึงสี่หมื่น ขอรับพระคุณเจ้า "

    ลำดับนั้นยังมีขบวนเทพบุตรอีกองค์หนึ่งพาบริวารห้าหมื่นลอยมาในอากาศรัศมีสว่างไสวไพบูลย์ไปยิ่งกว่าองค์ก่อน ๆ หน้า ตรงเข้ามากระทำประทักษิณนมัสการพระเจดีย์ ท้าวสักกบดีจึงตรัสว่า " นี่ก็มิใช่พระบรมโพธิสัตว์ เทพบุตรองค์นี้คือกษัตริย์สัทธาดิสพระอนุชาของพระเจ้าอภัยทุฏฐคามินีที่เสวยราชสมบัติในกรุงอนุราชธานี พระองค์มีพระราชศรัทธากระทำการกุศล ครั้นสวรรคตจึงมาบังเกิดเป็นเทพดามีบริวารถึงห้าหมื่นขอรับพระคุณเจ้า "

    ลำดับนั้นมีเทพบุตรองค์หนึ่งเหาะเลื่อนลอยมาพร้อมนางฟ้าจำนวนหกหมื่นนางรัศมีสว่างไสวกว่าเทพบุตรองค์ก่อน ๆ มากระทำประทักษิณนมัสการพระเจดีย์ ท้าวสักกบดีจึงงกล่าววาทีกลับพระมาลัยเถระว่า " นี่ก็มิใช่พระบรมโพธิสัตว์ นั่นคือกษัตริย์อภัยทุฏฐคามินีผู้ครองกรุงอนุราชบุรี มีศรัทธาในพระศาสนาได้สร้างพระเจดีย์เหมาลิกขึ้นเพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ จากนั้นก็ทำนุบำรุงพระภิกษุสงฆ์และพระราชบิดาพระราชมารดาเป็นอย่างดีเสมอมา ครั้นสวรรคตก็มาบังเกิดในสวรรค์กุศลผลบุญบันดาลให้มีบริวารถึงหกหมื่น ขอรับพระคุณเจ้า "

** จากคุณหนอนหนังสือ**